Diş Eti Hastalıkları
Gülümsememizin sağlıklı ve estetik görünmesinde dişlerimiz kadar diş etlerimiz de büyük bir rol oynar. Çoğu zaman göz ardı edilse de diş eti sağlığı, ağız sağlığının temel taşlarından biridir. Diş eti hastalıkları ise hem estetik açıdan hem de genel sağlık açısından ciddi sorunlara yol açabilir. O yüzden, diş etlerinizde herhangi bir kızarıklık, şişlik, kanama ya da hassasiyet fark ettiğinizde bu durumu önemsemek ve gecikmeden bir diş hekimine başvurmak oldukça önemlidir.
Diş eti hastalıkları, genellikle dişlerin etrafındaki dokuları etkileyen iltihaplanmalar şeklinde ortaya çıkar. Çoğu insan, diş eti kanamasını normal sanır veya fırçalama sırasında diş eti kanamasını “fazla bastırdım” diye geçiştirir. Oysa sağlıklı diş eti kolay kolay kanamaz. Eğer dişlerinizi fırçalarken veya sert bir şey yerken diş etleriniz kanıyorsa, bu durum diş eti iltihabının (gingivitis) habercisi olabilir.
Diş Eti Hastalıkları Nelerdir?
Diş eti hastalıkları, diş etlerinde iltihap, enfeksiyon ve zamanla doku kaybına yol açarak ağız sağlığını tehdit eden pek çok farklı sorunu kapsar. İlk bakışta sadece basit bir kızarıklık ya da hafif bir kanama gibi görünen belirtiler, ilerleyen dönemlerde dişlerin destek dokularını kaybetmesine ve diş kaybına kadar varan ciddi problemlere neden olabilir. Bu yüzden erken fark edip önlem almak büyük önem taşır.
Diş eti hastalıkları, çoğu zaman yetersiz ağız hijyeninin sonucu olarak ortaya çıkar. Ancak sadece temizlik eksikliği değil; sigara kullanmak, genetik faktörler, bağışıklık sistemini etkileyen rahatsızlıklar ve hormonal değişimler de hastalığın gelişmesinde etkili olur. En sık karşılaşılan diş eti sorunları şunlardır:
Diş Eti İltihabı (Gingivitis)
Diş etlerinde oluşan yüzeysel iltihaplanmadır. Genellikle diş etlerinde kızarıklık, şişlik ve kolay kanama ile kendini belli eder. Erken dönemde teşhis edilirse, düzenli temizlik ve iyi ağız bakımıyla tamamen iyileştirilebilir. Ancak tedavi edilmezse ilerleyerek daha ciddi diş eti hastalıklarına dönüşebilir.
Diş Eti Çekilmesi
Diş etlerinin diş kökünden uzaklaşarak geri çekilmesidir. Bu durumda diş kökleri açığa çıkar ve dişlerde soğuğa, sıcağa karşı hassasiyet artar. Ayrıca çürük gelişme riski de yükselir. Çekilme, estetik açıdan da rahatsız edici bir görüntü oluşturabilir.
Diş Eti Apsesi
Diş etinde biriken bakteriler iltihap oluşturduğunda ortaya çıkar. Apse geliştiğinde genellikle bölge şiddetli ağrır, şişer ve çiğneme güçleşir. Hızla müdahale edilmezse enfeksiyon yayılabilir ve diş kaybına kadar ilerleyebilir.
Kronik Periodontitis
Gingivitis tedavi edilmediğinde zamanla kronik periodontitis gelişir. Bu hastalık, diş etlerinin yanı sıra dişi çevreleyen kemik dokusunu da etkiler. Diş etleri çekilmeye başlar, dişler sallanır ve destek dokusu kaybolur. İlerlemiş vakalarda diş kayıpları yaygındır.
Agresif Periodontitis
Genellikle genç erişkinlerde görülen, hızlı ilerleyen bir periodontitis türüdür. Kısa sürede dişlerin çevresindeki kemikte ciddi kayıplara sebep olur. Tedavi edilmediğinde dişler kısa sürede kaybedilebilir.
Nekrotizan Ülseratif Gingivitis (NUG)
Diş etlerinde ani başlayan ağrı, ülserli yaralar, kötü koku ve kanama ile kendini gösteren bir hastalıktır. Genellikle bağışıklık sistemi zayıflamış kişilerde, yoğun stres yaşayanlarda ya da beslenme bozukluğu olan bireylerde görülür.
Nekrotizan Ülseratif Periodontitis (NUP)
NUG’un ilerlemiş şeklidir. Sadece diş etini değil, dişi destekleyen kemiği de etkileyerek doku ölümü ve hızlı diş kayıpları yaratır. Bu durum acil tedavi gerektirir.
Diş Eti Büyümesi (Gingival Hiperplazi)
Bazı ilaçların kullanımı ya da hormonal değişimlerle birlikte diş etlerinde aşırı büyüme görülebilir. Diş etinin kalınlaşması hem estetik hem fonksiyonel sorunlar oluşturur ve dişlerin düzenli temizlenmesini zorlaştırır.
Hormonal Gingivitis
Hamilelik, ergenlik ya da menopoz gibi hormonların değişime uğradığı dönemlerde diş etlerinde şişme, kızarıklık ve hassasiyet artışı meydana gelir. Bu durum özellikle hamilelik gingivitisi olarak sıkça karşımıza çıkar.
Diş eti hastalıklarının nedenleri nelerdir?
Diş eti hastalıklarının en temel sebebi, dişlerin yüzeyinde biriken dental plaklardır. Plak, bakterilerden ve gıda artıklarından oluşan yapışkan bir tabakadır. Eğer düzenli ve etkili bir ağız bakımı yapılmazsa, bu plaklar zamanla sertleşerek tartara dönüşür. Tartar sadece diş fırçalayarak temizlenemez, mutlaka profesyonel temizlik gerektirir. Plak ve tatar, diş eti çizgisinin altında birikerek iltihaplanmayı başlatır.
Sigara kullanımı, düzensiz beslenme, stres, hormonal değişiklikler (hamilelik, menopoz gibi), genetik yatkınlık ve bazı sistemik hastalıklar (şeker hastalığı gibi) da diş eti hastalıklarının gelişme riskini artıran faktörler arasındadır.
Diş eti hastalıkları nasıl ilerler?
Diş eti hastalıkları genellikle sinsi ilerler. Başlangıç evresi olan gingivitiste diş etlerinde hafif bir kızarıklık, şişme ve kanama olur. Bu evrede kemik kaybı görülmez ve tedavi edildiğinde tamamen iyileşme sağlanabilir. Ancak tedavi edilmezse, enfeksiyon diş etinin altına doğru yayılır ve periodontitis dediğimiz daha ileri evreye geçer.
Periodontitis, dişi çevreleyen kemiğin ve dokuların zarar görmesine sebep olur. Bu aşamada diş eti çekilmesi, dişlerde sallanma, kötü koku ve hatta diş kayıpları yaşanabilir. O yüzden erken tanı ve tedavi büyük önem taşır.
Diş eti hastalıklarının belirtileri nelerdir?
Eğer aşağıdaki şikayetlerden birini ya da birkaçını yaşıyorsanız, vakit kaybetmeden bir diş hekimine başvurmanızda fayda var:
- Diş fırçalarken ya da diş ipi kullanırken kolayca kanayan diş etleri
- Sürekli kötü ağız kokusu veya kötü tat
- Diş etlerinde şişlik ve hassasiyet
- Diş eti renginde koyulaşma veya morarma
- Diş etlerinin çekilmesi, dişlerin boyunun uzamış gibi görünmesi
- Dişlerde sallanma veya aralanma
- Çiğneme sırasında rahatsızlık
Diş eti hastalıklarının tedavisi nasıl yapılır?
Tedavinin başarısı, hastalığın hangi evrede olduğuna bağlıdır. Erken dönemde teşhis edilen gingivitis vakalarında genellikle detaylı bir diş taşı temizliği (detartraj) ve kök yüzeyi düzleştirme işlemleri yapılır. Bu işlem sayesinde diş yüzeyindeki bakteri plağı ve tartar tamamen temizlenir, diş eti dokusu kendini toparlamaya başlar.
Daha ileri evrelerde, derin temizlik işlemleriyle birlikte bazen cerrahi müdahaleler de gerekebilir. Periodontal cerrahi uygulamalar, diş etinin altındaki enfekte dokunun uzaklaştırılmasını ve kök yüzeylerinin temizlenmesini sağlar. Gereken durumlarda, kaybedilen kemik dokusunun yerine kemik grefti uygulamaları yapılabilir.
Tedavinin başarısında hastanın düzenli kontrolleri ve ağız bakım alışkanlıklarını değiştirmesi de büyük rol oynar. Günlük fırçalama ve diş ipi kullanımı, ağız hijyeninin devamlılığını sağlar ve hastalığın tekrarlamasını engeller.
Diş eti sağlığınızı korumak için nelere dikkat etmelisiniz?
Sağlıklı diş etleri için düzenli ağız bakımına özen göstermek, belki de yapabileceğiniz en basit ama en etkili adımdır. İşte size birkaç pratik öneri:
- Dişlerinizi günde en az iki kez, yumuşak kıllı bir diş fırçası ile fırçalayın. ● Fırçalama süreniz en az iki dakika olsun.
- Diş ipi kullanmayı ihmal etmeyin, çünkü diş fırçası ara yüzeylerdeki plağı tam temizleyemez.
- Dengeli beslenmeye dikkat edin. Vitamin eksiklikleri diş eti sağlığını olumsuz etkiler.
- Sigara kullanıyorsanız bırakmaya çalışın. Sigara hem iyileşmeyi geciktirir hem de diş eti hastalığını hızlandırır.
- Düzenli olarak diş hekiminizi ziyaret edin ve kontrollerinizi aksatmayın.
Diş Hekimi Mehmet Ali Kör
